Remzi Akbaş'ın "TMO sinek avlıyor" başlıklı köşe yazısı
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)'nin 2 Ağustos itibariyle 2024/2025 dönemi için fındık alım fiyatını açıklamasıyla birlikte üreticiler büyük hayal kırıklığı yaşamıştı.
Yeniden hatırlarsak;
Levant kalite 50 randıman için kilogram alım brüt fiyatı 130 lira (hizmet, KDV ve stopaj kesintisi) ile net 122 TL) Giresun kalite için 132 lira açıklanmış, bakanlığın vereceği alan bazlı destek, mazot ve gübre desteği ile birlikte ise levant kalite için ortalama kg fiyat 125 TL, Giresun kalite için ise 127 TL'ye kadar çıkıyordu.
TMO'nun kabuklu fındık alımının 19 ve 26 Ağustos tarihi itibariyle randevu sistemiyle açıkladığı Karasu'da belirlenen alım merkezlerine neredeyse talebin yok denecek kadar az olduğu tespit edildi.
Zaten talep olması da beklenmiyordu. Çünkü alım için belirlenen şartlara uygun fındığın çok zor karşılandığı bir durumda alım ödeme bedelinin 45 gün sonraya bırakılması da ayrıca bir handikap oluşturmuştu.
TMO'nun alım merkezinde duyuru panosundaki şartlarına bakılırsa bunların karşılanması kolay değil.
Panoda şöyle yazıyor:
2024 mahsulü kabuklu fındıklar için;
1-Rutubet oranı yüzde 6,5'e kadar,
2-Sağlam iç fındık oranı yüzde 40 ve üzeri,
3-Buruşuk iç fındık oranı yüzde 10 ve altında,
4-Çürük ve bozuk fındık oranı yüzde 7 ve altında,
5-Zuruflu tane oranı yüzde 3 ve altında,
6-Yabancı madde oranı yüzde 0,5 ve altında,
7-Çatlak, kırık ve iç fındık oranı yüzde 10 ve altında,
8-Haşere tahribatlı tane oranı yüzde 3 ve altında,
9-Canlı fındık haşeresi olmayan fındıklar satın alınacaktır.
Ayrıca ödemelerin 45 gün sonrasına verilecek olması da üreticiyi tüccara yöneltiyor.
Şimdi siz olsanız böyle şartları olan TMO'ya fındığı getirir misiniz? Gitmeden önce fındığın bu şartlara uyup uymadığını kontrol etmek zorundasınız. Aksi halde geri dönersiniz.
Karasu merkezde fındık alımı yapan yaklaşık manav (aracı) 15 tüccar var. Karasu- Kocaali ilçesi olarak ortalama 40 bin ton fındık üretimi yapıldı. Bunun yüzde 80-90'ını manav tüccarlar alırken geri kalanını da TMO ile üreticilerin temsilcisi FİSKOBİRLİK piyasanın biraz üzerinde alıyor.
Şu sıralar piyasanın regülatörü durumunda olan Ferrero serbest piyasa fiyatı 50 randıman için 115 TL civarında bulunuyor.
Oysa daha önce yapılan bir soruşturma sonucunda,
Ferrero'nun fındık fiyatı konusunda Rekabet Kurumu'na verdiği taahhüt, TMO'nun açıkladığı fiyatın altında olmayacağı yönündeydi. Bu durumda Ferrero'nun fındık alım fiyatı 130 TL'den düşük olmaması gerekiyor. Bu nedenle tüccarların üreticiden alıp Ferrero firmasına gönderdikleri fındık yüklü TIR'ların çoğunluğu çeşitli gerekçelerle ya red oluyor ya da randıman altı gösterilerek tüccarların da mağduriyetine yol açtığı ileri sürüldü. Böylece piyasanın da artması önlenmiş oluyor.
Burada dikkatinizi çekti mi bilmiyorum. FİSKOBİRLİK neden TMO'nun değil de serbest piyasa fiyatını (Ferrero) baz alıyor. Oysa piyasayı yükseltmesi gerekmiyor mu?
Hatırlıyorsunuz değil mi? FİSKOBİRLİK Genel Başkanı ve Sakarya Milletvekili Sayın Lütfi Bayraktar'ın Ferizli'de AK Parti Danışma Meclisi Toplantısı'nda yaptığı konuşmada TBMM’de bölge vekillerinin oluşturduğu çalışma gurubunda ön fiyatın 135 TL belirlendiğini kaydetmiş "Ben de 150 TL olmasını isterim tabi. Geçen yıldan daha iyi fiyat da olabilir ama uçmayı da beklemeyin" demişti. Bırakın uçmayı; madem öyle 135 TL'ye neden alım yapmıyor?
Dolayısıyla geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi üretici fındığını tüccara vermeyi daha uygun buluyor. Böylece Karasu'da 2 merkezde depo kiralayan TMO, deyim yerindeyse sinek avlıyor!
