Oğuzhan Kır'ın "Maden Deresi’nde işçi Çordomiço Pape’nin ölümü (1904)" başlıklı köşe yazısı
Karasu Osmanlı Madenleri Anonim Şirketi’nde yabancı hissedarların artmasıyla birlikte yabancı işçi sayısında büyük artış yaşandı. Bu durum Kocaali’deki Hıristiyan nüfusun artmasını da beraberinde getirdi. Madende çalışan işçiler çevredeki Hıristiyan köylerinde yaşıyorlardı. Madende sadece Osmanlı vatandaşı Rum işçiler değil, Avrupalı devletlerin tebaasına mensup işçiler de çalışıyordu. Bunlardan biri de Avustuyalı Çordomiço Pape idi.
Çordomiço Pape maden ocaklarında yaklaşık 3 yıl boyunca çalıştı. Madende çalışırken bir anda hastalandı. Üç gün içinde ağırlaşarak eceliyle vefat etti. Olayın duyulması üzerine İzmid Mutasarrıflığı soruşturma başlattı. Maden Direktörü Mavro Kordato, maden zaptiyesine bir rapor yazdırdı. Raporda, Çordomiço Pape’nin üzerinden çıkan mürur tezkeresi, pasaportun Adapazarı Kaymakamlığı’na gönderildiğini, bir adet mecidiye altını ile bin kuruş değerindeki saatinin de cenaze ve defin masrafları için kullanıldığını ifade etti.
Çordomiço Pape’nin mürur tezkeresinde şu ifadeler geçmektedir:
İsmi: Çordomiço Pape
Mahalli Varidatı: Avusturya
Mahalli İkameti: Dersaadet (İstanbul)
Sanatı: Kazmacı
Mahalli Azimeti: -
Tabiiyyeti: Ortodoks
Yaş: 26
Boy: Uzun
Göz: Ela
İzmid Mutasarrıfı da Orman Maadin ve Ziraat Nezareti’ne bu verileri aynen rapor etti. Bakanlık, son zamanlarda madende yaşanan kazalar, göçükler ve işçi ölümlerinin altında başka sebepler arıyordu. Maden müdürlüğü tarafından bazı şeylerin gizlendiği düşünülüyordu. Bu nedenle Çordomiço Pape’nin ölümü sonrasında madene dedektifler gönderildi.
