Umut Uysal'ın "Fındıkta rekolte sayımı" başlıklı köşe yazısı
Fındıkta rekolte, bir üretim sezonu sonunda elde edilen fındık miktarını ifade eder. Fındık miktarının ürün dalda iken yani hasat edilmeden önce belirlenmesine "tahmini rekolte", fındık hasat edildikten sonra belirlenmesine de “gerçek rekolte” denir. Gerçek rekolte o yılın ürününden ihraç edilen, yurt içinde satılarak tüketilen, varsa kamu ve özel sektör depolarında bulunan fındıkların miktarı ile fındık üreticilerinin çerezlik olarak ayırdıkları ve tükettikleri fındıkların toplamıdır. Ancak, söz konusu olan rekolte ticari rekolte olup pazarda alınıp satılan fındıkların miktarını göstermektedir. Fındık üreticilerinin her yıl çerezlik olarak ayırıp tükettikleri ya da arkadaşlarına, akrabalarına ve dostlarına vererek tükettikleri fındık miktarı alınıp satılmadığından dikkate alınmamaktadır.
Rekolte tespit çalışması sürgün uzunluğuna ve miktarına, tomurcuk miktarına, karanfil miktarına, çotanak miktarına göre rekolte tespit edilmeye çalışılmış ve en erken rekolte tahmininin ‘karanfil miktarına göre en doğru rekolte tahmininin ise ‘çotanak miktarına göre ’belirlenebileceği ortaya konmuştur. Rekolte çalışması yapılacak olan bahçelerin ve dalların seçilmesi konusu rekolte tahininde çok büyük önem arz eder. Bu seçimde 10.000 dekar için 5 dal hesabıyla sayım yapılır. 10.000 dekar alanda bir bahçe tespit edilir ve her bahçede en az 5 dalda sayım yapılır. Sayım yapılacak bahçelerin seçiminde bölgeyi temsil edecek şekilde sahil, orta ve yüksek kuşaktan, farklı yöneylere bakan bahçeler olmasına dikkat edilmelidir. Yeni tesis edilmiş bahçeler seçilmez. Rekolte sayımı yapılacak bahçenin dikim sistemi hakim dikim sistemi olmalıdır. Her yıl aynı bahçede sayım yapılmalıdır. Sayım yapılan bahçenin rakımı ve koordinatları tespit edilerek kayıt altına alınmalıdır. Sayım yapılan bahçe bölgeyi temsil özelliğini yitirdiği zaman bahçe değiştirilerek başka bir bahçe seçilmelidir. Sayım yapılan ocakların/dalların verim yaşında ve ortalama dal olmasına dikkat edilmelidir. Hastalıklı ve zararlı dallar seçilmemelidir. Seçilen dalın yol kenarında olmamasına dikkat edilmelidir. Her yıl aynı dalda sayım yapılmalıdır. Sayım yapılan dal ertesi sene kolay bulunabilmesi için renkli sprey boya ile boyanarak işaretlenebilir. Sayım yapılan dal temsil özelliğini yitirdiği zaman dal değiştirilerek başka bir dal seçilmelidir.
Fındıkta önümüzde ki aylarda karanfilden rekolte tespit çalışmaları yapılmaya başlanacak. Şimdi sizlere kısaca karanfil üzerinden nasıl rekolte tespit edilir ondan bahsedeceğim. Fındıkta karanfil sayımı yöntemi ile rekolte tahmini dişi çiçeklerin yüzde 80’inin açtığı dönemde yapılmalıdır. Yani Şubat-Mart ayları... Şimdi formülümüz şu şekilde; R= [(OKS*KÇDO*ÇOTS)/1 kg OTS]*OOS*ODS*ÜA
Bu formülde Rekolte=[(Bir Daldaki Ortalama Karanfil Sayısı*Karanfilin Çotanağa Dönüşme Oranı*Bir Çotanaktaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı)/1 Kilogramdaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı]*1 Dekardaki Ortalama Ocak Sayısı*1 Ocaktaki Ortalama Dal Sayısı*Toplam Üretim Alanı üzerinden rekolte tahmini yapabiliriz.
OKS (Ortalama Karanfil Sayısı): Sayımlar sonucu elde edilen karanfil sayılarının ortalaması alınarak bulunur.
KÇDO (Karanfilin Çotanağa Dönüşme Oranı): Bu oran yüzde 55-65 arasında değişmektedir. Bu yüzdeleri hesaplamada kullanabiliriz.
ÇOTS (Çotanaktaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı): Karanfil sayımında tespit edilemeyeceği için standart çeşitlerde belirlenen oranlar kullanılır. Örneğin delisava-çakıldak 2.05, mincane için 2.35 ve kara fındık için 2.30 oranını baz alabiliriz.
OTS (1 Kilogramdaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı): Yine ortalama belirlenmiş verileri alacağız. delisava-çakıldak 737.5, mincane için 750 ve kara fındık için 652.5 oranını baz alabiliriz.
OOS(1 Dekardaki Ortalama Ocak Sayısı): 50 adet alınır.
ODS(1 Ocaktaki Ortalama Dal Sayısı): 6 olarak hesaplanmalıdır.
ÜA(Toplam Üretim Alanı): Toplam fındık alanınız kaç dekar ise formüle yazılmalıdır.
Bu formüle göre doğru sayım yapıldığı taktirde karanfil üzerinden iyi bir rekolte tahminini kendi bahçenizde de yapabilirsiniz.
