Kocaali’nin en eski yerleşimlerinden biri olan Gümüşoluk’un Osmanlı dönemindeki adı Bolazar’dır. Osmanlı’nın kuruluş yıllarında Türkmenler tarafından kurulan bir köy olmasına rağmen köyün tarihi hakkında bugüne kadar elle tutulur bir araştırma yapılmamıştır. Sultan II. Mahmud zamanında başlatılan nüfus sayımları, ardından 1839 Tanzimat Fermanı sonrasında gerçekleştirilen Temettuat sayımları sayesinde Bolazar hakkında az da olsa bilgi edinme imkânımız bulunmaktadır.

Osmanlı döneminde Karasu Kazasına bağlı bir divan statüsünde bulunan Bolazar’da 1831 nüfus sayımında 53 hanede yaklaşık 265 birey, 1841 nüfus sayımında ise ortalama 258 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir. Halk tarım, hayvancılık, denizcilik, odunculuk ve arıcılık ile geçinmekteydi. Köyde su ile çalışan iki adet değirmen bulunmaktaydı. Ayrıca Kur’an kursu, cami ve sıbyan mektebi bulunan bu köy, civardaki küçük köylerin de merkezi konumunda olup, alışveriş için küçük bir Pazar imkânı sağlıyordu.

4 Kasım 1861 tarihli arşiv belgesinde ismi Bolazar olarak geçen köyün imam hatipliğine Ali Halife ibn Abdülkadir atandı. Görevlendirme, Sultan Abdülaziz’in tuğrasını taşıyan berat ile takdim edildi. 1893 yılında Bolazar’da salgın hastalıklar görülmeye başlandı. Grip, nezle, kızıl ve kızamık hastalıkları çocuklar başta olmak üzere yetişkinleri ve yaşlıları da etkisi altına aldı. Hastalığın komşu köyler olan Lâhna ve Milân’da da görülmesi üzerine alarma geçildi. Nahiye merkezi İncirli’den yazılan telgraf ile Kandıra ve Adapazarı kaymakamlıkları durumdan haberdar edildi. Hadiseyi tahkik etmek üzere Adapazarı kaymakamlığından tabip gönderildi.

Üç köy karantinaya alındı, giriş çıkışlar yasaklandı. Bolazar’da aralarında çocukların da bulunduğu 11 kişinin vefat ettiği, 30 kişinin durumunun ağır olduğu, Lâhna’da 8’i çocuk, 2’si yetişkin olmak üzere 10 kişinin vefat ettiği, 10 kişinin de ağır hasta olduğu, Milan’da ise günde 5-10 kişinin vefat ettiği, durumun çok daha ciddi boyutlarda olduğu tespit edildi. Adapazarı’ndan gönderilen telgrafnamede bölgeye acilen tabip ve ilaç gönderilmesine karar verildi.

Günümüz Kocaali’sinde 80 yaş üzeri insanlarla gerçekleştirilen mülakatlarda eski zamanlarda bir hastalığın gelerek bütün bölge halkını kırıp geçirdiğini ve hemen ardından yaşanan savaşlar neticesinde önceki nesillerle bağlantılarının kalmadığını ifade etmektedirler. Hatta bu hastalığın sivrisineklerden kaynaklandığı bölge halkı tarafından anlatılmaktadır.

Devamı haftaya...