Son yıllarda ekonomik anlamda çok büyük zorluklar yaşıyoruz. Ve her geçen gün yaşam zorluğu bir derece daha artıyor. Açıklanan enflasyon ile halkın karşılaştığı gizli enflasyon arasında dağlar kadar fark var. Asıl ihtiyaçlar artık lüks ihtiyaç gibi algılanmaya başlandı halk tarafında. Yani insanımız ekonomi konusunda büyük zorluklar yaşıyor. Ülkemizi yönetenler ise ekonominin bu halde olmasına özellikle enflasyonun sebep olduğunu ve bununda sebebinin marketlerdeki fahiş fiyatlar olduğunu öne sürdüler son zamanlarda. Evet zincir marketler sorun.
Hele ki her mahallede en az iki tane gördüğümüz zincir marketler. Çünkü ne fiyat koysalar o fiyat piyasayı oluşturacakta ondan sorun. Çünkü yıllardır karşı çıktığımız bu konuda, yerel esnafı bitiriyorsunuz düzenleme yapın dediğimiz konularda en büyük tepkiyi biz çekmiştik. Ama tek suçlu onlar mı? Ekonominin bu halde olmasının tek sorumlusu marketler mi? Zaten marketler ve yerel esnaf fiyatlar konusunda zaman zaman inceleniyor. Peki daha büyük yerler, fabrikalar, ülkenin büyük gıda üreticileri inceleniyor mu? Tamam marketler pahalı. Onları suçlayalım. Ama bunlar da ürünleri bir yerlerden satın alıyorlar. Acaba orada bir sorun olamaz mı?
Mesela bende bir satış bayisinde çalışıyorum. Tıpkı market gibi. Onlarca firmadan ürün alıp satıyorum. Son aylarda halktan o kadar tepki aldık ki fiyatlar konusunda artık bıkkınlık noktasına geldik. Bakınca fiyatları biz yükselttik sanki. Keyfi bir şekilde fiyatları arttırıyoruz. Ama işin özüne inince sadece son 6, 7 ayda ürünlere gelen zam oranı %100’den daha fazla. 30 liraya bizim sattığımız bir ürünün şu an bizim tarafımızdan alınış fiyatı 60 lirayı aşmış durumda.
Yani benim kar edebilmem için o ürünü en az 70 liralara satmam lazım. 30 lira nerde 70 lira nerde değil mi? Peki burada fiyat arttıran ben mi oluyorum yoksa fabrika mı? Ya da o fabrikanın da yurt dışından hammadde aldığı yer mi? Evet marketleri inceleyelim, hatta sınırlama ve düzenleme getirelim, öncelik yerel esnafta olsun ama bütün suçu marketlerde bulmayalım. Çünkü bunun sonucunda kısa vadede belki çözüm bulanacak ama orta ve uzun vadede daha büyük sorunlara şahit olabiliriz.
Birde çiftçi boyutu var. Bu sene öyle böyle geçti. Seneye fahiş fiyat artışlarını kime mal edeceğiz. Çünkü çiftçinin üretim maliyetleri önümüzdeki sene %100 artmış olacak. Gübre, ilaç ve tohum fiyatları fırladı. Hala daha artmaya devam ediyor.
Bunun yansımasını seneye göreceğiz. Peki seneye ne olacak? Pazar ve manav fiyatlarını nasıl dengeleyeceğiz? Sorunu başka yerlerde aramak yerine, sorunun özüne inip o bizden, şu ortak, bu zengin arkadaş demeyip toplumun köklerine inmedikçe ekonomi düzelmeyecek. Üretimin en temeli olan tarım en basit örnek. Sadece tarımdaki sorunlar çözülse çok büyük bir yol alınacak ama bunu dert edinen ne yazık ki yok.
