23 ve 30 Mart geceleri bütün Karadeniz bölgesinde fındıkta zirai don beklentisinin ardından Ziraat Mühendisi Umut Uysal harekete geçtiğini söyledi. Perşembe gecesi zirai don tespitine çıktıklarını söyleyen Uysal, "Öncelikle şunu hatırlatmak istiyorum. Üreticilerimize hep söylediğimiz bir durum vardı. TARSİM sigortası. Hepimizin bildiği gibi bu sigorta, fındık üreticilerimizi doğal afetlere karşı koruyan bir sigorta kurumudur” diyerek açıklamasını şöyle sürdürdü:
SİGORTA ZARARI KARŞILAR
“Bu sigortayı bu olaylarla karşılaşmadan önce, belirli tarih aralıklarında başvuru yapılaması çiftçinin yararınadır. Şu anda ‘zira don oldu TARSİM’e başvurup sigortadan bir ödeme alabilir miyim’ demek doğru değil. Bunu için daha önceden yapacağımız bir poliçe var. Hasattan önce, yılbaşından önce, bu poliçelerini yaptıran ve bahçelerini sigortalan çiftçilerimiz 29, 30 Mart gecesi gerçekleşen dondan sonra önümüzdeki 15 gün içerisinde eksperleri çağırarak bir hasar tespit çalışması yapmalı. Oradan çıkan hasar miktarına göre sigortadan zarar karşılanabilir.
KARASU’DAN BAŞLADIK
TARSİM’in bu tarz doğal afetlerde ve gelişen iklim değişikliklerinde ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. 30 Mart gecesi Karasu’dan Düzce’ye yola çıktık. Bahçelerde zirai don tespit çalışmasını sadece Karasu’da yapmadık. Bu çalışma Düzce bölgesine kadar devam etti. Bu çalışmayı üç kola bölünerek yapıyoruz. Çünkü fındık üreticiliğinde rakım olarak üç ana kol vardır. Bunlar, 0, 250, 500 ve 750’dir. 0’dan Karasu’dan yola çıkarak tespite başladık. Kızılcık ve Kurudere hatlarının en zirvelerine kadar çıktık.
ANALİZ ÇALIŞMASI
Kocaali Şerbetpınarı, Kirazlı, Aktaş ve Süngüt mahallelerine oradan da Hendek tarafına, geri dönüşte de Akçakoca üzerinden ve Cumayeri Düzce taraflarından tekrar Karasu’ya dönerek analiz çalışmalarımızı tamamladık. Ziraat Mühendisi olarak bizim yapmış olduğumuz çalışmalarda 0, 250 rakım arasında herhangi bir sorun görmedim. Çünkü en düşük ölçtüğümüz sıcaklık 0, 250 rakımında 0 bazı yerlerde 1’di. Dalların üzerinde herhangi bir ıslaklık bile mevcut değildi. 0, 250 rakım aralığında ben bir sorun olacağını düşünmüyorum.
DÜŞÜK ORANDA YANMA
Denize bakan yamaçlarda çok sert bir rüzgarla beraber ve erken açmışsa özellikle yağlı fındıkta kısmi yani çok düşük oranda yanma olmuş olabilir. Bahçe sahipleri bir eksper çağırarak tespit yapabilirler. 250 ve 500 rakım aralığına geldiğimiz zaman -2’ler var. Özellikle Kızılcık’tan yukarı tarafları ve Düzce taraflarında 300 rakımlarda -2’ler var. Burada önemli olan çeşit. Yani sarı yağlı, kara yağlı fındıklarda bide bilindiği üzere kışın ılık geçmesinden dolayı erken bir açım söz konusu oldu. O bölgelerde, erken açan dönemlerde karanfiller artık ufakta olsa meyve dönemine geçmiş.
BAHÇEYE ÖZGÜ ÇALIŞMA
Özellikle Düzce bölgesinde hafif siste vardı. Oralarda biraz problem olabileceğini düşünüyorum. Ama buda dediğim gibi kısmi. Diğer bir rakıma çıktığımızda oralarda zaten çeşidimiz hep delisavar, çakıldak dediğimiz fındığımız oluyor. Hendek’te bir bahçeye girdiğimizde orada mesela -2’ye düştük ama aşırı derecede bir rüzgarın etkisiyle o bahçeye özgü bir çalışma vardı. Orada bazı zararlanmaları ufakta olsa gözlemleme şansımız oldu. Öyle fındık yandı bitti, baya bir sıkıntı oldu demek özellikle bu bölgeler için çok doğru olacağını düşünmüyorum.
TESPİT YAPILABİLİR
Dondan dolayı kısmi bir şekilde zarar var. Bunu fındıktaki hastalık ve zararlarla kıyasladığımızda düşük kalacaktır. Bir fındık kurdunun veya bir kokarcanın verdiği zarar rekolte olarak daha yoğun. Genel itibari ile çalışmamızı bu şekilde noktaladık. Tabi bunun asıl etkisini 10,15 gün sonra bahçemize giderek bir beyaz çarşaf serip tekrar bir dalımızı sallayarak tespit edebiliriz. Eğer meyvelerde veya tomurcuklarda bir dökülme varsa bu demektir ki artık gerçekten bir zirai don zararı ile karşılaşmışızdır. Üreticilerimiz bu noktada da bir tespit yapabilir.
HER YIL YENİLENMELİ
İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri ve Ziraat Odaları, sigortalama duyurularını yapıyor. Zaten çoğu üreticilerimiz bunu takip ediyordur. Önümüzdeki 10 gün içerisinde bahçesini sigortalan üreticilerimiz TARSİM’in sayfasına girip randevu oluşturup, bahçesine bir eksper çağırarak hasar tespit çalışması yaptırabilir ve hasarını alma imkanı olur. Bu sigortalamanın her yıl yenilenmesi gerekiyor. Ücretleri ise bahçenin büyüklüğüne göre değişiyor diyebilirim. Ama dediğim gibi çok büyük bir sorun teşkil edeceğini düşünmüyorum.”
