Teknolojinin hızla ilerlediği ve bağımlılık yaşının hızla düştüğü hatta bazı aileler için aylık bebeklerde bile teknolojinin bağımlılık yaptığına bizzat şahit oluyorum. Teknoloji, dönemin ‘çocuk bakıcısı’ rolünü oynuyor. Üzücü ama gerçek…
Çocukların düşünme becerileri ve uygulama yetenekleri zayıflıyor. Zamanın çoğunda televizyon izleyen, tabletle veya telefonla oynayan çocuklar dikkat sorunu yaşıyor. Çocuklar kendilerini ifade edemiyor ve yaşının gerektirdiği şekilde davranamıyor. Teknolojinin çocuklar üzerinde etkisi bu kadar büyürken aileler ne yapıyor?
Bizler bazen teknolojiden şikayet ediyoruz fakat teknoloji olmadan da yapamıyoruz. Burada ince çizgi şudur; her şeyi ölçüsünde yaşamak gerekiyor, ‘yeteri kadar, fazlası zarar’ mantığını hayatımıza yerleştirmeliyiz. Ebeveynlerin kullandığı teknoloji ve teknolojiyi kullanma süresi çocukları da etkiliyor. Çocuklar daha anne karnındayken teknolojiyle tanışıyor ve teknolojik dünyaya doğuyor. Teknolojiden kaçmak imkansızdır, ancak teknolojiyi doğru kullanarak olumsuz etkilerinden korunabiliriz.
Ekransız bir dünya artık olası değildir bunu hepimiz yaşayarak öğreniyoruz, lakin bu yazıyı da bir ekrana bakarak yazıyorum. Elbette ekranı yasaklamak bir çözüm olmayacak, ihtiyacımız olan yasaklar değil, aksine ekrana ihtiyaç duyulmayacak uğraşlardır. Çocuklar yasaklara karşı daha bağımlı oluyorlar ve ‘bu yasak’ adı verilen her ne olursa vazgeçilmez hale geliyor.
Ekran, hele ki bu dönemde çocuklar için olmazsa olmaz durumdadır, online eğitim ve yaşanılan pandemi süreci sebebiyle her birey teknolojiye ihtiyaç duyuyor. Önemli olan teknolojiyi ‘çocuk bakıcısı’ gözüyle görmemektir.
Ne yapacağız?
Çocukların zaman kontrolünü sağlayacağız. Ebeveynler sevgi ve şefkatin gücüyle bu kontrolü eline almalıdır. Bu kontrol evde başlıyor, ebeveynler kontrolü ne kadar sağlarsa çocuklar o kadar ekrandan bağımsız olacaktır.
0-18 aylık bebekler ekrandan uzak tutulmalıdır, beynin hızla geliştiği bu dönemde ebeveynler bebekle diyalog kurmalıdır. Kitap, şarkı, ninni gibi aktivitelere ihtiyaç duyulan dönemdir.
18-24 ekranla tanışma dönemleridir, fakat bu tanışma ne kadar geç olursa o kadar iyi. Ekran içeriği önemli kriter olmalıdır.
2-5 yaş çocuklar günde en fazla bir saat ekran karşısında olmalıdır, içerik yine önemlidir. Ebeveyn içeriği önce kendi izlemelidir, izlenilmeyen hiçbir içeriği çocuğa sunmama kuralı önemlidir.
6 yaş ve sonrası kontrol çocuklara geçiyor, bu süreçten sonra çocukla ‘ekran planı’ oluşturma yapılabilir.
Ebeveynler mutlaka tutarlı ve planlı olmalıdır, tutarlılıkla uygulanmayan hiçbir plan başarılı olamaz.