Sevgili ebeveynler, biz ne kadar paniklesek ve kaygılansak da ister istemez çocuklar da panikliyor. Onlar aslında bir şeylerin farkındalar. Özellikle ilkokul okuma yazma bilen çocuklar, altyazı haberlerini okuyorlar, ölü sayısından bahseden haberleri seyrediyorlar. Bunlar da onları elbetteki endişelendiriyor.
Bizim hatamız, çocukların yanında bu durumu konuşmak ve televizyondan seyretmek. Bizim buradaki görevimiz bu durumu anlamlandırmak ve çocukların gelişim dönemine uygun bir şekilde açıklama yapmak.
Çocuklar bizim gibi mantıklı ve sağlıklı düşünemez. Özellikle somut dönem çocukları neden-sonuç ilişkisi kuramadıkları için bu duruma anlam getiremez. Çocuklarla hiçbir şey konuşmazsak bu durum onlarda panik ve kaygı yaratır. Özellikle evlerimizin İçinde temizlik alışkanlığımızı birden bire daha sıklaştırıp tedbirimizi de artırıyorsak buna dikkat etmemiz gerekiyor. Çünkü çocuklar da “ne oluyor” paniği yaratabiliriz.
Durumu çocuklara, “Bu aralar bazı insanlar hastalanıyor. Sık sık hastalıklar olabilir. Şu anda bir grip var ve bu gripten de kurtulmak için daha çok dikkat etmemiz gerekiyor. Ellerimizi sık sık yıkamak, kıyafetlerimizi değiştirmek gerekiyor. Öksüren ve hapşıran insanların yanında durmamaya çalışacağız” gibi önlemlerden bahsederek açıklayabiliriz.
Aslında bunlar, çok klasik önlemler. Yani Koronavirüs olmasaydı farklı bir salgın da olsa aynı şey yapacaktık. Dolayısıyla çocuklara açıklama yaparken bu durumu normalleştirmeliyiz. Önemleri de anlayabilecekleri düzeyde açıklamalıyız.
Çocuklar, bu süreçte bazı sorular soracaktır. “Karantina ne demek?” gibi… Bu durumu, “Her hastalığın farklı bir tedavisi vardır. Eğer bir insan, bu hastalığa yakalandıysa başka bir insana bulaştırmaması için onu ayrı bir odada tedavi ederler. Buna karantina denir” diyerek açıklayabiliriz. Durumu, “Hastaneye gideceğiz” vs. diye abartmayın lütfen.
Hastalığın tedavisi olduğunu bilmesi lazım çocuklar. Kulaktan dolma bilgilerle çok yanlış şeyler öğreniyorlar. “Aşısı yok, ilacı yok” gibi… Bu durumda ise çocuklara “Aşısı olmayan veya ilacı olmayan hastalıklar da var ama biz yine iyileşebiliyoruz” diyebiliriz.
Ölüm konusu çok hassas. Bu konuya çok dikkat etmemiz gerekiyor. “Her hastalıkta zaman zaman böyle şeyler olabilir” diyebiliriz. Özellikle çocukların yaş ve gelişim düzeyine göre anlatmamız gerekiyor. Kreş grubu çocuğu bu soruyu sormadıkça anlatmayın. Sorarsa somut dönem çocuğu olduğunu unutmayalım, yaş ve gelişimine göre uygun anlatalım.
Çocuk Gelişimci ve Aile Danışmanı
Hülya Karakaş