Dünyanın en pahalı yiyeceği olan havyar, yakın zamanlara kadar Sakarya Nehri’nde bolca üretilen bir besindi. Nehirde havyar üretimi 1870’li yıllarda başlayıp 1970’li yıllara kadar devam etmiştir. Karasuluların “Siyah havyar” adını verdiği bu besin, 100 yıl boyunca sofralarda yerini aldı.
1970’lere kadar Karasu halkının en önemli geçim kaynağı mersin balığı avcılığıydı. Karasu’nun siyah havyarı bir zamanlar dünya markasıydı. Sakarya Ağzı/Yeni Mahallesi’nde dev mersin balıkları avlanıyor, içinden çıkarılan siyah havyar dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyordu.
Osmanlı Arşiv Belgelerine göre 1870’lerden itibaren özellikle yabancı şirketler, Karasu’nun siyah havyarının peşine düşmüşlerdi. Osmanlı hükümeti, bol miktarda avlanan siyah havyar ticaretinin kontrollü şekilde gerçekleşmesi için avlanmayı ihale etmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren ise belli aralıklarla “Havyar ve Balık Müzayedesi” şeklinde bizzat devlet eliyle açık artırmaya çıkarılmıştır.
Son Posta Gazetesinin 2 Mayıs 1933 tarihli sayısında Karasu’nun siyah havyarının, Rus havyarı kadar kaliteli olduğuna vurgu yapılmıştır. Aynı gazetenin 4 Mart 1941 tarihli sayısında “Karasu’da Siyah Havyar Mevsimi Başladı” başlıklı haberinde, mersin balığının en çok şubat ve mart aylarında avlandığı, bu yüzden de Karasu’da bu aylara “Siyah Havyar Mevsimi” denildiği ifade edilmektedir.
Günümüzde Sakarya Ağzı’ndaki mersin balığı neredeyse nesli tükenme noktasına gelmiştir. Bunun en büyük sebebi aşırı avlanma ve doğal dengenin bozulmasıdır. Zira mersin balığı, dinozorlarla aynı dönemde yaşamış dünyanın en eski canlılarından biri. Dinozorların nesli 60 milyon yıl önce tükenmesine rağmen mersin balıkları günümüze kadar ulaşabilmiştir. Doğal dengede yaşanan en küçük bir bozulma mersin balıklarını olumsuz etkilemektedir.
Karasuluların, kaybettiği mirasından biri de mersin balığı ve siyah havyardır. Bir zamanlar dünya markası olan mersin balığı ve siyah havyarı yeniden kazanmak için çalışmak, dertlenmek gerekmektedir. Her şey yol, asfalt ve betondan ibaret değildir.