Fındık bitkilerinde, dikimden 20-25 yıl sonra, sürgünler sıklaşmakta ve yıllık sürgünler kısalarak verim düşmektedir. Yetiştiriciliğin yapıldığı yer ve çeşitlere göre, bu sürenin belirtilenden daha kısa olabildiği gözlenmektedir. Fındık dip sürgünü verme yeteneğinde bir bitki olduğundan, dip sürgünlerinin yedek dal olarak bırakılması, gençleştirme amacı ile yaygın olarak uygulanan bir işlemdir. Ülkemizde uygulanan bu yöntemde, sonbahardaki dip sürgünü kesimi sırasında, ana dalların yerine geçebilecek bazı dip sürgünleri yedek olarak bırakılmakta ve bu dip sürgünlerine dokunulmamaktadır. Yedek dallar meyve vermeye başladığında ana dallar kesilmektedir. Bu sistemde, ana dallar ve yedek dallar ile birlikte, bir ocakta ki bitki sayısı gereğinden fazla olmaktadır. Bu durumda, ana dallar ile yedek dallar arasında beslenme ve ışıklanma yönünden bir rekabet söz konusudur. Ayrıca, hasat sırasında, sık olan dalların birbirine sürtünmesi ile sürgün ve tomurcuklar zarar görmektedir. Bu yöntemin dışında da yapacağımız ve verim elde edeceğimiz gençleştirme budama yöntemleri var.
Şimdi sizlere 3 farklı gençleştirme budama yöntemlerinden ve etki çalışmalarından bahsedeceğim. Şiddetli taç budaması (ŞTB), ocakta ki bitkilerin yarısının dipten kesilmesi, (YDK) ve bitkilerin gövdelerinden kesilmesi (BGK) şeklindeki üç farklı gençleştirme budamasıdır. Farklı fındık çeşitlerinde farklı rakımlarda ve alanlarda uygulamalı olarak 3 budama yöntemi denenmiş ve en çok verim alınan budama yönteminin şiddetli taç budamasıyla olduğu durumu saptanmıştır. Bitkilerin gövdeden kesilmesi ve dipten kesilmesiyle ilgili verim artışı noktasında bir durum saptanmamıştır. Peki biz çiftçi olarak şiddetli taç budaması yapıyor muyuz? Hadi bu budama yöntemini bilemiyoruz diyelim, bu yöntemi öğrenmek için hiç ziraat mühendislerine danışıyor muyuz?
Bizler genelde yaşlı olan dalı kökünden kesmeyi tercih ediyoruz. Hatta şu yanlışa da çok düşüyoruz. Dal tam verim çağına geliyor, taç ve uç budamayla o dalda ki verimi artıracağımıza yaşlandı diyerek kökünden kesiyoruz ve yaşam döngüsünü tekrar başa çekiyoruz. Toprak analizi yaptırmadan tarım kireci ya da gübre uyguluyoruz. Komşu ne yapmışsa ne uygulamışsa onu yapıyoruz. Biz işi baştan yanlış yapıyoruz. Sonra da diyoruz ki bu yıl fındık olmadı. Biz gerçekten işin doğrusunu yapıyor muyuz?